จังหวัดภูเก็ต เมืองเล็กแต่เต็มไปด้วยผู้คนหลากหลายเชื้อชาติ ศาสนา และวัฒนธรรมที่อยู่ร่วมกันได้อย่างกลมกลืน จากเรือนเก่าสไตล์ชิโน–โปรตุกีส ไปจนถึงรสชาติอาหารที่ผสมผสานความเป็นจีน มลายู และไทย สะท้อนว่า “ภูเก็ตคือเมืองแห่งพหุวัฒนธรรม” อย่างแท้จริง

และจากฐานทุนวัฒนธรรมอันเข้มแข็งนี้เอง โรงเรียนบ้านกู้กู จังหวัดภูเก็ต ได้ต่อยอดความหลากหลายให้กลายเป็น “พื้นที่เรียนรู้” ผ่านแนวคิด โครงงานฐานชุมชน ที่เปิดโอกาสให้เด็กๆ เรียนรู้จากสิ่งรอบตัวจากผู้คน สถานที่ และวิถีชีวิตในบ้านเกิดของตนเอง

เพื่อให้เด็กๆ ได้เรียนรู้จากบริบทจริงรอบตัว โดยเฉพาะการพัฒนา VASK  ที่เป็นกรอบแนวคิดในการประเมินและพัฒนาผู้เรียน 4 ด้าน ได้แก่ คุณค่า (Value) เจตคติ (Attitude) ทักษะ (Skill) และความรู้ (Knowledge) ซึ่งจะช่วยให้ผู้เรียนรู้จักเห็นคุณค่า ยอมรับความหลากหลาย และสะท้อนออกมาเป็นสมรรถนะของ “เด็กตงห่อ” จากคำในภาษาจีน หมายถึง เด็กที่เป็นคนดีรอบด้าน ที่มีความเก่ง ความดี และความสุข

จากห้องเรียนเล็ก ๆ สู่ชุมชนแห่งการเรียนรู้

ครูและนักเรียนเริ่มต้นด้วยการพูดคุย สำรวจความสนใจของเด็กๆ ชั้น ป.4–ป.6 ผ่านกระบวนการ PLC (Professional Learning Community) เพื่อสำรวจว่า “เด็ก ๆ อยากเรียนรู้อะไรจากภูเก็ตของพวกเขา คำตอบหลากหลายที่ดังขึ้นในห้องเรียน มีทั้งเรื่อง “เสื้อผ้าบาบ๋า–ย่าหยา” และ “อาหารพื้นถิ่น” แต่สุดท้าย เสียงส่วนใหญ่กลับโหวตให้กับเมนูพื้นเมืองที่ชื่อว่า “ฮูแช้”

ฮูแช้ คือสลัดผักสไตล์ภูเก็ตที่ได้รับอิทธิพลจากอาหารจีน มีผักสดหลากชนิดราดด้วยน้ำรสเปรี้ยวหวานเค็มในจานเดียว นี่จึงไม่ใช่แค่เรื่องอาหาร แต่คือวัฒนธรรมที่เรียนรู้ได้

จุดประกายด้วยเทคนิค “SCAMPER”

เพื่อให้การเรียนรู้ไม่หยุดแค่การรู้จักอาหารท้องถิ่น ครูได้ชวนเด็กๆ ใช้เทคนิคการตั้งคำถามแบบ SCAMPER ซึ่งเป็นเทคนิคคิดสร้างสรรค์ ที่ช่วยต่อยอดไอเดียจากสิ่งเดิมให้เกิดสิ่งใหม่

SCAMPER คืออะไร? คำตอบคือ เทคนิคการตั้งคำถาม 7 รูปแบบเพื่อกระตุ้นความคิดสร้างสรรค์ เริ่มจาก S – Substitute แทนที่ได้ไหม?, C – Combine รวมกับอะไรได้อีก?, A – Adapt ปรับให้เหมาะกับบริบทใหม่ได้ไหม?, M – Modify เปลี่ยนแปลงหรือขยายให้ดีขึ้นได้ไหม?, P – Put to another use นำไปใช้อย่างอื่นได้ไหม?, E – Eliminate ตัดส่วนที่ไม่จำเป็นออกได้ไหม? และคำถามสุดท้ายคือ R – Reverse/Rearrange สลับลำดับหรือกลับด้านดูได้ไหม?

เมื่อครูโยนคำถามตามหลัก SCAMPER ออกไป เด็กๆ จึงคิดต่อยอดจากฐานทุนเดิมของท้องถิ่น ทั้งวัตถุดิบ อาหาร และวิถีชีวิต มาผสมกับแนวคิดใหม่ๆ ที่สอดคล้องกับยุคสมัย เด็กๆ ได้ร่วมกันวิเคราะห์ว่า “สลัดผักแบบดั้งเดิมของภูเก็ต” มักมีวัตถุดิบที่เสียง่ายในอากาศร้อน เช่น ผักบุ้ง มันแกว หรือถั่วงอก จึงทดลองปรับวัตถุดิบให้เหมาะกับสภาพอากาศปัจจุบัน และตอบโจทย์นักท่องเที่ยวมากขึ้น

พวกเขาคิดต่อยอดเป็นเมนูใหม่ในรูปแบบ “ฮูแช้วีแกนสลัด” หรือสลัดฟิวชันที่ยังคงรสชาติและจิตวิญญาณของอาหารพื้นเมือง แต่เพิ่มมูลค่าด้วยการออกแบบให้มีความเป็นสากลและเหมาะกับตลาดยุคใหม่ ในกระบวนการเรียนรู้นี้ ครูไม่ได้เป็นเพียงผู้สอน แต่เป็น “โค้ช” ที่คอยชี้แนะ สนับสนุน และเปิดพื้นที่ให้เด็ก ๆ ได้ลองผิดลองถูก ได้คิด ได้ลงมือทำจริง และสะท้อนผลลัพธ์ด้วยตนเอง

 “เป้าหมายของเราคือพัฒนาให้ผู้เรียนเป็น Lifelong Learner ผู้ที่พร้อมเรียนรู้ตลอดชีวิต”

ทิพย์วิมล เพ็ชรฉุย ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านกู้กู ที่ผลักดันโครงการนี้ในโรงเรียน ระบุว่า “การเรียนรู้ที่ดี คือการเรียนรู้ที่ยืดหยุ่น” เด็กจะต้องสามารถเรียนรู้ ปรับตัว และนำความรู้ไปใช้ในชีวิตจริงได้ เพราะภูเก็ตเองก็เป็นเมืองที่เต็มไปด้วยผู้คนจากหลากหลายถิ่นฐาน นักเรียนในโรงเรียนเองก็ต่างถิ่นฐาน ต่างวัฒนธรรม แต่สิ่งสำคัญคือการเตรียมให้พวกเขามี สมรรถนะในการปรับตัวและคิดสร้างสรรค์ แม้จะเผชิญกับความผิดพลาดก็สามารถลุกขึ้นใหม่ได้เสมอ

“ฮูแช้วีแกนสลัด” อาจเป็นเพียงหน่วยเล็กๆ ในหลักสูตร แต่สิ่งที่สำคัญกว่านั้น คือ “กระบวนการเรียนรู้ระหว่างทาง” ที่ทำให้เด็กๆ เติบโต มีทักษะชีวิต และมีภูมิคุ้มกันทางความคิด โรงเรียนบ้านกู้กูเชื่อว่า การศึกษาควรสร้าง “เด็กที่มี Growth Mindset” เด็กที่เรียนรู้เพื่อพัฒนาตนเองอยู่เสมอ มองความผิดพลาดเป็นโอกาส และใช้วัฒนธรรมของบ้านเกิดเป็นแรงบันดาลใจในการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ

หมายเหตุ : เรียบเรียงโดย ภัทรภร เก่งสกุล Content Creator