การเรียนรู้ที่มีความหมาย มักเริ่มต้นจากสิ่งใกล้ตัวเสมอ สำหรับโรงเรียนเวียงสุวรรณวิทยาคม จังหวัดนราธิวาส ผ้าปาเต๊ะ คือหนึ่งในเครื่องมือสำคัญที่เชื่อมโยงวิถีชุมชนกับห้องเรียน ครูขนิษฐา มะลี เลือกหยิบผ้าพื้นถิ่นผืนนี้ขึ้นมาผนวกกับวิชาคณิตศาสตร์ เพื่อให้เด็กได้เรียนรู้ผ่านบริบทจริงรอบตัว และสัมผัสคณิตศาสตร์ในรูปแบบที่จับต้องได้ 

ครูขนิษฐา บอกว่า ขั้นแรกคือการพาเด็ก เปิดโลกปาเต๊ะ ให้รู้จักประวัติ ความเป็นมา และสังเกตลวดลายต่างๆ ที่ปรากฏบนผืนผ้า จากนั้นเด็กจะวิเคราะห์รูปทรงเรขาคณิตที่พบ แล้วใช้หลักคณิตศาสตร์ เช่น การเลื่อนขนาน การสะท้อน การหมุน หรือเทสเซลเลชั่น มาต่อยอดออกแบบลวดลายใหม่ของตนเอง การทำงานเชิงสร้างสรรค์เช่นนี้ทำให้เด็ก มองเห็นว่า คณิตศาสตร์ไม่ใช่เรื่องไกลตัว แต่ซ่อนอยู่ในศิลปะและวิถีชีวิตของชุมชน

กิจกรรมการเรียนรู้ยังขยายออกไปสู่โลกจริง เด็กๆ ลงพื้นที่พบ ปราชญ์ผ้าปาเต๊ะ เก็บข้อมูลลวดลายจากชุมชน แล้วกลับสู่ห้องเรียนเพื่อทำงานออกแบบและพัฒนาโครงงาน จนเกิดเป็นผลงานที่มีเอกลักษณ์ เช่น ลายผ้า “แอทเวียง ที่นี่มีแต่รอยยิ้ม” ซึ่งถูกนำไปทำแม่พิมพ์มาตรฐาน ผลิตเป็นของใช้จริงอย่างผ้าเช็ดหน้าและผ้าปูโต๊ะ นับเป็นความภูมิใจร่วมของทั้งนักเรียน ครู และชุมชน

รูปแบบการเรียนที่เชื่อมโยงระหว่างคณิตศาสตร์กับชีวิตจริงเช่นนี้ ทำให้เด็กสนุกกับบทเรียนมากขึ้น พวกเขามีพื้นที่ใช้จินตนาการ แลกเปลี่ยนความคิดเห็น และเห็นคุณค่าของความรู้ที่ได้ลงมือทำจริง เด็กจึงรู้สึกว่า “คณิตศาสตร์มีประโยชน์” และมีแรงจูงใจที่จะเรียนรู้ต่ออย่างมีความหมาย

นอกจากความรู้ด้านคณิตศาสตร์แล้ว รายวิชานี้ยังปลูกฝังจิตสาธารณะ เด็กๆ ได้จัดเวิร์กชอปให้รุ่นน้องหรือผู้สนใจในชุมชน และในช่วงโควิดพวกเขายังได้ร่วมกันทำหน้ากากผ้าปาเต๊ะแจกจ่าย ถือเป็นการใช้ความรู้เพื่อประโยชน์สาธารณะอย่างแท้จริง

เรื่องเล่าจากห้องเรียนผ้าปาเต๊ะจึงไม่ใช่แค่การออกแบบลายผ้า แต่เป็นบทเรียนที่ทำให้เด็กเห็นทั้งคุณค่าของคณิตศาสตร์ ภูมิปัญญาท้องถิ่น และบทบาทของตนเองต่อสังคม เป็นความงดงามของการเรียนรู้ที่เติบโตจากผืนผ้า ผืนดิน และหัวใจของผู้คนในชุมชนอย่างแท้จริง

เรียบเรียงโดย เยาวเรศน์ ชินภักดี Content Creator