คลองสุเอซ เส้นทางคมนาคมที่สำคัญของโลกเปรียบเสมือนเส้นเลือดใหญ่ ในด้านการขนส่งสินค้าทางเรือ แต่ก่อนจะมาเป็นทางเดินเรือที่แสนสะดวกสบายที่เราใช้กันทุกวันนี้ ต้องผ่านเรื่องราวพิพาทที่เกือบจะจบด้วยการแบ่งแยก
คลองสุเอซ คืออะไร ?
คลองสุเอซ คือ เส้นทางลัดเพื่อใช้ในการขนส่งสินค้า สร้างโดยการขุดจากฝีมือชาวอียิปต์เมื่อราวปีค.ศ.1859-1869 คลองแห่งนี้เชื่อมระหว่างเมืองสุเอซ ทางฝั่งทะเลแดง สู่ท่าเรือซาอิด ทางฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียน คั่นระหว่างทวีปแอฟริกาและทวีปเอเชีย มีระยะทาง 193.3 กิโลเมตร ใช้เวลาในการเดินทางผ่านข้ามไปอีกฝั่งเพียง 13 ชั่วโมงเท่านั้น
จุดเริ่มต้นการสร้างคลองสุเอซ
การคมนาคมเพื่อการขนส่งสิ้นค้าส่วนใหญ่ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน เป็นการคมนาคมทางเรือ ในอดีตก่อนเกิดคลองสุเอซ การเดินทางเพื่อขนส่งสินค้าจากทวีปยุโรปมาทวีปเอเชียต้องใช้เส้นทางเพียงเส้นเดียว นั่นคือล่องเรืออ้อมผ่านบริเวณแหลม Good Hope ทวีปแอฟริกา ซึ่งต้องใช้ระยะเวลาในการขนส่งอย่างน้อย 24 วัน ถือเป็นระยะเวลาการขนส่งที่ยาวนานและสิ้นเปลืองทรัพยากร ดังนั้นนักเดินเรือจึงได้ศึกษาเส้นทางที่ใกล้ที่สุด แล้วพบว่าบริเวณเมืองสุเอซ ประเทศอียิปต์ เป็นจุดที่ทะเลทั้ง 2 ฝั่งมีพื้นดินแทรกน้อยที่สุด ห่างจากกันเพียง 193.3 กิโลเมตรเท่านั้น จึงเกิดแนวคิดขุดคลองขึ้นมา แต่ความคิดนี้ก็ถูกพับเก็บหลายครั้ง กระทั่งในปี 1858 สมัยนโปเลียที่ 3 มีผู้แทนของฝรั่งเศสได้จัดตั้งบริษัท The Universal Company of the Maritime Canal of Suez ขึ้น และในปี ค.ศ.1859 จึงได้เริ่มต้นขุดคลอง ใช้ระยะเวลาทั้งสิ้นรวม 10 ปี ในการขุดคลองแห่งนี้สำเร็จ
เรื่องราวที่ไม่สิ้นสุดหลังจากการสร้างคลองสุเอซ
หลังจากสร้างคลองสุเอซเสร็จบริษัท The Universal Company of the Maritime Canal of Suez ก็ได้รับสัมปทานไปรวมทั้งสิ้น 99 ปี ในการเป็นผู้รับผลประโยชน์จากการใช้เส้นทางคลองสุเอซ โดยผู้ที่ถือหุ้นในบริษัทนี้คือ รัฐบาลฝรั่งเศสและรัฐบาลอียิปต์ จากนั้นก็เกิดเรื่องราวไม่สู้ดีนักเมื่อประเทศอังกฤษได้เข้าซื้อหุ้นจากบริษัทนี้ได้ถึง 44 % โดยซื้อมาได้จากฝั่งรัฐบาลอียิปต์ และได้สัญญาว่าจะให้ความช่วยเหลือทางการเงินแก่อียิปต์ในการสร้างเขื่อนสูงแห่งอัสวัน (Aswan High Dam) แต่ก็ไม่ได้มีการช่วยเหลืออย่างแท้จริง กระทั้งปี ค.ศ.1882 ประเทศอียิปต์เกิดปัญหาความไม่สงบภายใน ประเทศอังกฤษจึงเห็นช่องโหว่รีบเกณฑ์ทหารบุกเข้ายึดอียิปต์เป็นอาณานิคม โดยมีฝรั่งเศสเป็นทัพหลัง จากนั้นผลประโยชน์ที่ไม่เท่ากันทำให้อังกฤษและฝรั่งเศสเกิดการขัดแย้ง จึงมีการร่างสัญญา The Convention of Constantinople เพื่อจัดการเรื่องผลประโยชน์ ทั้ง 2 ประเทศได้มีการจัดสรรปันส่วนดูแลคลองสุเอซเรื่อยมา จนกระทั้งในปี ค.ศ.1956 ได้เกิด วิกฤตการณ์คลองสุเอซขึ้น
เกิดอะไรขึ้นเมื่อ ค.ศ.1956 (พ.ศ.2499)
หลังจากที่ฝรั่งเศสและอังกฤษเป็นผู้รับผลประโยชน์จากคลองสุเอซมาเป็นระยะเวลานาน “กาเมล อับเดล นัสเซอร์” (Gamel Abdel Nasser) ประธานาธิบดีอียิปต์ในขณะนั้น เกิดข้อสงสัยขึ้นว่าเหตุใดประเทศอียิปต์จึงต้องยอมเสียผลประโยชน์ให้กับต่างชาติ ทั้งที่คลองสุเอซอยู่ในพื้นที่ของประเทศอียิปต์ ดังนั้นอียิปต์จึงได้มีการส่งกำลังทหารไปประกาศยึดคลองสุเอซเป็นสมบัติของรัฐอียิปต์ โดยการประกาศนี้เกิดขึ้นในวันที่ 26 กรกฎาคม 1956
“นี่คือเงินของเรา คลองสุเอซเป็นของเรา คลองสุเอซสร้างขึ้นโดยชาวอียิปต์ และชาวอียิปต์ 120,000 คน ต้องตายระหว่างการก่อสร้าง” นัสเซอร์กล่าว
เมื่ออิสราเอลคู่อริของอียิปต์ในขณะนั้นทราบเรื่องในปลายเดือนตุลาคม จึงได้มีการนำทัพรถถังเข้าอียิปต์เป็นเชิงประกาศสงคราม ต่อมาในวันที่ 5 พฤศจิกายน ค.ศ.1956 ทางด้านอังกฤษและฝรั่งเศสก็ได้มีการยกพลขึ้นบกเพื่อเชิงประกาศสงครามกับอียิปต์เช่นกัน ผู้คนเรียกเหตุการณ์ครั้งนั้นว่า วิกฤตการณ์คลองสุเอซ (Suez Crisis) จากเหตุการณ์นั้นอียิปต์ได้มีการโต้กลับโดยการล่มเรือขวางคลองสุเอซถึง 40 ลำ ทำให้การคมนาคมทางน้ำในขณะนั้นถือว่าถูกตัดขาด เกิดกระทบระดับโลก ดังนั้นองค์การสหประชาชาติ หรือ United Nations:UN จึงได้เข้ามาจัดการ เหตุการณ์นี้จึงได้จบลงโดยการที่อังกฤษ ฝรั่งเศสและอิสราเอลต้องถอยทัพกลับ ส่วนอียิปต์ต้องมีการชดใช้ค่าเสียหายจากการล่มเรือถึง 81.2 ล้านดอลลาร์สหรัฐ
หลังจากนั้นเกิดเหตุการณ์พิพาทกันเล็กน้อยระหว่างประเทศอีกมากมาย รวมถึงเหตุการณ์เรือติดขวางคลองสุเอซที่ส่งกระทบต่อการขนส่งทางเรือ แต่ก็มีการแก้ปัญหาจนสามารถเปิดใช้เส้นทางนี้ได้ปกติ และรัฐบาลอียิปต์ยังได้มีโครงการที่จะสร้างคลองสุเอซสายที่ 2 ซึ่งในขณะนี้กำลังอยู่ระหว่างการดำเนินการต่อไป
บทความที่เกี่บวข้อง
