หลังจากที่กรุงเทพเริ่มผ่อนคลายมาตรการล็อคดาวน์ ที่ทางการเขากำชับมาว่า เพื่อเป็นการควบคุมการระบาดของโรคโควิด-19 ห้างร้านต่างๆ ก็กลับมาเปิดให้บริการบ้างแล้ว ในที่สุดก็ถึงเวลาที่เราจะได้กลับไปเดินอ้อยอิ่งในร้านหนังสือเสียที!
เรากวาดตามองชั้นหนังสือแนะนำในร้านประจำอย่างคุ้นเคย จนไปสะดุดตรงหนังสือเล่มขาวบาง ที่แทรกตัวอยู่กลางหนังสือฮาวทูสุดฮิต และหนังสือให้ความรู้มากมาย แบบที่หยิบอ่านเล่มไหนก็น่าจะได้พัฒนาตัวเองแน่นอน
ดูผ่านๆ ก็พอรู้ว่าหนังสือเล่มนี้น่าจะเป็นงานแปล รูปคอลลาจที่เลือกมานำเสนอบนปกนั้นไม่ได้ซับซ้อน แต่แผ่ความเสียดสีออกมาชัดเจนจนต้องหยิบขึ้นมาดู ไม่ใช่แค่เพราะความกะทัดรัดของมัน แต่เป็นเพราะชื่อหนังสือ “โง่ศาสตร์” ที่ชัดเจนอย่างกับท่อนฮุกนี่แหละที่ทำให้เราอยากอ่าน
ในใจก็แอบคิดนิดนึงแหละว่าเล่มเล็ก ก็เท่ากับเนื้อหาสั้นพอที่จะอ่านจบได้สบายๆ ในรวดเดียว และมีเวลาเหลือสำหรับเขียนบทความแบบชิลล์ๆ แต่พอถูกต้อนรับด้วยประโยคตัวย่อ 8 อักษรสุดฮิตตั้งแต่ในคำนำ ก็ทำให้ต้องหยุดคิดอีกนิดนึงก่อน เพราะชักจะเริ่มไม่มั่นใจว่าเรื่องราวที่หนังสือเล่มนี้จะพาเราไป จะสามารถเอามาเล่าให้คุณฟังได้แบบไม่ติดเซ็นเซอร์
แม้ว่าพอมาตั้งใจดูแต่ส่วนของรูปปก ตั้งแต่ตัวตลก นกเอี้ยง ลา หมาฉี่ โพเดียมโลโก้น้องควาย กางเกงลายพราง และกะลากะทิ ที่ประกอบกันแล้วจะแปลสารได้ชัดเจนว่าแอบจิกกัดอะไร แต่เมื่อเปิดอ่านเข้าจริงๆ แล้วเราก็ตัดสินใจเลือกเล่มนี้เป็นหนังสือประจำสัปดาห์อยู่ดี
เพราะหนังสือเล่มนี้ พิสูจน์ให้เราเห็นว่า ความโง่นั้นช่างเป็นสากล
ถ้าหากไม่ได้ถูกสปอยล์ไว้ตั้งแต่แรกว่า ต้นฉบับหนังสือเล่มนี้ที่จริงถูกตีพิมพ์มาตั้งแต่เมื่อหลายสิบปีก่อน ก็ต้องยอมรับเลยว่า “ความโง่” ที่ Carlo M. Cipolla ผู้เขียน ชี้ให้เห็นเน้นๆ แบบเอาปากกาแดงมาวงนั้น ยังคงตรงประเด็นและร่วมสมัย อย่างกับคุณคาร์โลเค้าทำนายอนาคตได้อย่างไรอย่างนั้นเลย!
ถึงแม้ความโง่เขลาจะไม่ใช่เรื่องใหม่แต่อย่างใด แต่วิธีการจำแนกแยกแยะมันด้วย “เศรษฐศาสตร์” ที่ดูจะเป็นหลักการของคนฉลาด ก็ใหม่และกระตุกต่อมเอ๊ะของเรามาก (คือ เอ๊ะ...คนธรรมดาปริญญาเดียวอย่างเรา จะอ่านแล้วเข้าใจบ้างไหมนะ)
เราเองก็ไม่ได้คิดมาก่อนเหมือนกันว่าการใช้ศัพท์วิชาการและการเขียนกราฟแกนตั้งแกนนอน จะอธิบายระบบนิเวศน์ของความโง่ได้ชัดเจนขนาดนี้
หลังจากอ่านหนังสือเล่มนี้จบ เราคิดว่าเราเริ่มรู้แล้วล่ะว่าหน้าโง่นี่มันหน้าตาอย่างไร
แต่ถ้าถามว่า แล้วเรารู้มั้ย ว่าเราอยู่จุดไหนของกราฟความโง่? คงต้องขอตัวไปตักน้ำใส่กระโหลกชะโงกดูตัวเองสักขันนึงก่อนค่ะ
หนังสือ “โง่ศาสตร์ – The Basic Laws of Human Stupidity” โดย Carlo M. Cipolla แปลโดย สุนันทา วรรณสินธ์ เบล
