ทุกวันที่ 6 กุมภาพันธ์ ถือเป็น “วันมวยไทย” โดยมีขึ้นเพื่อรำลึกถึงองค์ความรู้และภูมิปัญญาของบรรพบุรุษ ที่ได้ประดิษฐ์คิดค้นศิลปะการต่อสู้ที่มีคุณค่าและเป็นเอกลักษณ์ของชาติไทย ในวันนี้ ALTV จึงนำเกร็ดความรู้ที่น่าสนใจเกี่ยวกับมวยไทยมาฝากกัน  

ศาสตร์ที่ใช้ต่อสู้ในสงคราม 

มวยไทยมีประวัติความเป็นยาวนาน คาดว่ามีวิวัฒนาการมาตั้งแต่สมัยทวารวดี และเริ่มเจริญรุ่งรืองในสมัยกรุงสุโขทัยเป็นต้นมา โดยในหลักฐานศิลาจารึกในสมัยกรุงสุโขทัยบันทึกไว้ว่า เป็นศาสตร์การต่อสู้และป้องกันตัวที่ใช้ในการทำศึกสงคราม มีเอกลักษณ์อยู่ที่การใช้อวัยวะแทบทุกส่วนร่างกายในการต่อสู้ ไม่ว่าจะเป็น เท้า เข่า ศอก ศีรษะ ควบคู่ไปกับการใช้อาวุธดาบ หอก โล่ ซึ่งส่งผลให้ได้เปรียบในการต่อสู้ระยะประชิด 

นอกจากนี้ การชกมวยยังถือเป็นค่านิยมที่แสดงออกถึงความเป็น ‘ชายชาตรี’ หรือ ‘ความเป็นลูกผู้ชาย’ ส่งผลให้ในสมัยนั้นชายหนุ่มนิยมเล่าเรียนวิชาหมัดมวย มีทั้งฝึกหัดกันในสำนักและฝึกหัดกันตามวัด โดยสำนักที่มีชื่อเสียงในสมัยนั้น มีชื่อว่า สำนักสมอคอน ตั้งอยู่ที่เมืองลพบุรี โดยศิษย์ที่ผ่านการฝึกฝนจากสำนักนี้คือ พ่อขุนรามคำแหง พ่อขุนงำเมือง และพ่อขุนเม็งราย  

ครั้งหนึ่งไทยเคยมี ‘กรมนักมวย’ 

ความเจริญรุ่งเรืองของมวยไทยเด่นชัดขึ้นเรื่อย ๆ ในสมัยกรุงศรีอยุธยา พระเจ้าแผ่นดินและเจ้านายชั้นสูง มี “กรมทนายเลือก” คอยถวายการอารักขาและรักษาความปลอดภัยไปตามที่ต่าง ๆ ซึ่งผู้ที่ทำหน้าที่ในสังกัดนี้คัดเลือกจากนักมวยฝีมือดี ที่มีรูปร่างล่ำสันแข็งแรง 

กรมทนายเลือกดำเนินงานมาจนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งขณะนั้นถือได้ว่าเป็น "ยุคทองของมวยไทย" พระองค์โปรดเกล้าฯ ให้มีการคัดเลือกนักมวยที่มีฝีมือดีเข้ามารับราชการในสังกัดกรมนักมวย ซึ่งมีหน้ารักษาความปลอดภัยให้แก่พระมหากษัตริย์ รวมถึงถ่ายทอดวิชามวยไทยให้กับพระราชโอรส และทหารในพระบรมมหาราชวัง  

เปลี่ยนจาก ‘คาดเชือก’ มาเป็น ‘สวมนวม’  

การแข่งขันชกมวยในสมัยโบราณ แตกต่างกับการแข่งขันมวยไทยในปัจจุบัน ตรงที่ไม่มีการแบ่งรุ่นหรืออายุของผู้เข้าแข่งขัน เป็นการชกกันกลางสนามหญ้าหรือลานวัด ไม่มีการสวมใส่นวมเพื่อป้องกัน แต่จะใช้ผ้าดิบพันที่มือและข้อมือทั้งสองข้าง เพื่อป้องกันกระดูกหัก และจะชกกันจนกว่าจะมีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งยอมแพ้หรือลุกไม่ขึ้น มวยประเภทนี้เรียกกันว่า “มวยคาดเชือก”

กระทั่งในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นช่วงที่ไทยได้รับอิทธิพลจากตะวันตก โดยเฉพาะด้านศิลปะบันเทิงและการละคร ซึ่งเป็นจุดเปลี่ยนของมวยไทยที่มีการกำหนดให้ใช้กติกาแบบตะวันตก มีการให้ผู้ชกสวมใส่นวมขึ้นขก ต่อมาจึงเรียกว่า “มวยสากล” นั่นเอง 

สนามมวยราชดำเนิน เวทีมวยมาตรฐานแห่งแรกของไทย 

หลายคนอาจคุ้นเคยกันดีกับชื่อ “เวทีมวยราชดำเนิน” เวทีมวยมาตรฐานแห่งแรกของไทยที่ได้รับการยอมรับจากทั่วโลก และนับว่าเป็นเวทีสร้างชื่อให้กับแชมเปี้ยนมวยไทยมากมาย 

เวทีมวยราชดำเนิน ตั้งอยู่ถนนราชดำเนินนอก แขวงวัดโสมนัส กรุงเทพมหานคร สร้างขึ้นในสมัย จอมพล ป. พิบูลสงคราม ครั้งที่ยังดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี โดยเกิดขึ้นจากความต้องการให้มวยไทยเป็นที่รู้จักในฐานะกีฬา มากกว่าการละเล่นพื้นบ้าน ดำเนินการสร้างตั้งแต่ปี พ.ศ. 2484 และเปิดใช้งานในปี พ.ศ. 2488 ซึ่งรวมเป็นระยะเวลายาวนานกว่า 80 ปี นับตั้งแต่เปิดครั้งแรก 

เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย: เวทีสนามมวยแห่งแรกของไทย ก่อตั้งขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 6 ตั้งอยู่ที่โรงเรียนสวนกุหลาบ โดยใช้ชื่อว่า “สนามมวยเวทีสวนกุหลาบ” 

แชมเปี้ยนโลกมวยสากลคนแรกของไทย

โผน กิ่งเพชร (มานะ สีดอกบวบ) คือแชมป์โลกมวยสากลคนไทยคนแรกในประวัติศาสตร์ โดยสามารถเอาชนะ “ปาสกาล เปเรซ” แชมป์โลกจากอาร์เจนตินา ในการแข่งขัน มวยสากลระดับโลกรุ่นฟลายเวท ณ เวทีมวยลุมพินี เมื่อวันที่ 16 เมษายน 2503 และหลังจากนั้นยังสามารถครองแชมป์โลกถึง 3 สมัย ก่อนที่จะเสียแชมป์ไปเพราะปัญหาส่วนตัว 

ที่มา : การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย, กรมส่งเสริมวัฒนธรรม