อีกเพียงไม่กี่อึดใจก็จะถึงวันเลือกตั้งทั่วไปที่จะจัดขึ้นในวันที่ 14 พ.ค. 2566 ซึ่งก่อนที่เราจะได้ใช้สิทธิลงคะแนนเลือกตั้ง ALTV พามาไขข้อข้องใจกับคำถามสุดฮิตที่เกี่ยวกับวันเลือกตั้ง เพื่อเตรียมความพร้อมก่อนเข้าคูหา
เลือกตั้ง 2566 วันไหน ?
การเลือกตั้งทั่วไปจัดขึ้นในวันที่ 14 พฤษภาคม 2566 ตั้งแต่เวลา 08.00-17.00 น. โดยผู้มีสิทธิต้องเดินทางไปใช้สิทธิที่หน่วยเลือกตั้งตามทะเบียนบ้านของตัวเอง
ใครบ้างที่มีสิทธิเลือกตั้งปี 2566 ?
- ผู้มีสัญชาติไทย
- ผู้มีอายุไม่ต่ำกว่า 18 ปี ในวันเลือกตั้ง
- บุคคลที่แปลงสัญชาติ ที่ได้สัญชาติไทยมาแล้วไม่น้อยกว่า 5 ปี
- ผู้มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านในเขตเลือกตั้ง ไม่น้อยกว่า 90 วัน นับถึงวันเลือกตั้ง
หมายเหตุ: .ในกรณีย้ายทะเบียนบ้านใหม่ไม่ถึง 90 วัน ยังคงมีสิทธิเลือกตั้งอยู่ แต่สิทธิจะคงอยู่ตามทะเบียนบ้านเดิมที่อยู่มานานกว่า 90 วัน ท่านสามารถเดินทางไปใช้สิทธิยังหน่วยเลือกตั้งตามเขตทะเบียนบ้านเดิมได้
ใครบ้างที่ไม่มีสิทธิเลือกตั้ง ?
รัฐธรรมนูญปี 2560 มาตรา 96 ระบุลักษณะบุคคลที่ไม่มีสิทธิเลือกตั้งไว้ ดังนี้
- ภิกษุ สามเณร นักพรต หรือนักบวช
- บุคคลที่ถูกเพิกถอนสิทธิเลือกตั้ง
- บุคคลต้องคุมขังอยู่โดยหมายของศาลหรือโดยคําสั่งที่ชอบด้วยกฎหมาย
- บุคคลวิกลจริต จิตฟั่นเฟือนไม่สมประกอบ
ตรวจสอบรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้งได้อย่างไร ?
ก่อนเข้าคูหาเพื่อกาคนที่ชอบพรรคที่ใช่ ควรตรวจสอบรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้งก่อนว่าเรามีสิทธิเลือกตั้งหน่วยใด ลำดับที่เท่าไหร่ เพื่อป้องกันความสับสนในวันลงคะแนนโดยสามารถทำได้ง่าย ๆ 3 ช่องทาง ได้แก่ ตรวจสอบผ่านออนไลน์, หนังสือแจ้งเจ้าบ้าน, เดินทางไปตรวจสอบด้วยตนเอง
- การตรวจสอบรายชื่อออนไลน์ เป็นช่องทางที่สามารถตรวจสอบได้รวดเร็วและตลอด 24 ชม. ทำได้ผ่าน 2 ช่องทาง ได้แก่ เว็บไซต์กรมการปกครอง คลิกที่นี่ และ แอปพลิเคชัน Smart vote โดยการกรอกเลขบัตรประจำตัวประชาชน 13 หลัก เพื่อใช้ค้นหา จากนั้นระบบจะแสดงข้อมูลให้เราทราบทันทีว่า เราต้องเดินทางไปที่หน่วยเลือกตั้งใด และลำดับในบัญชีรายชื่ออยู่ที่เท่าไหร่
- ตรวจสอบจากหนังสือแจ้งเจ้าบ้าน ก่อนถึงวันเลือกตั้ง 15-20 วัน จะมีการส่งเอกสารรายชื่อผู้มีสิทธิออกเสียงไปยังเจ้าบ้าน หรือที่เรียกว่า หนังสือแจ้งเจ้าบ้าน
- ตรวจสอบด้วยตัวเอง สามารถเดินทางไปตรวจสอบได้ด้วยตัวเองตามสถานที่ต่าง ๆ เช่น ศาลากลางจังหวัด ที่ว่าการอำเภอ ที่ทำการเขต ที่ทำการองค์การบริหารส่วนตำบล สำนักงานเทศบาล ที่ทำการผู้ใหญ่บ้าน
วันเลือกตั้งต้องนำอะไรติดตัวไปบ้าง ?
ผู้มีสิทธิเลือกตั้งทุกคนต้องพกหลักฐานยืนยันตัวตนอย่างใดอย่างหนึ่งเพื่อแสดงต่อเจ้าหน้าที่ในวันเลือกตั้ง ดังนี้
- บัตรประจำตัวประชาชน (บัตรหมดอายุสามารถใช้ได้)
- บัตรหรือหลักฐานที่ออกโดยราชการ ที่สำคัญต้องมีรูปถ่ายและเลขบัตรประชาชน เช่น บัตรสวัสดิการแห่งรัฐ บัตรประจำตัวเจ้าหน้าที่รัฐ ใบขับขี่ หนังสือเดินทาง (บัตรหมดอายุใช้ไม่ได้)
บัตรประชาชนดิจิทัล (Digital ID) ใช้ยืนยันตัวตนได้หรือไม่ ?
หากไม่มีเอกสารยืนยันตัวตนติดตัว สามารถใช้หลักฐานอิเล็กทรอนิกส์แทนได้ แต่ทั้งนี้ต้องเป็นหลักฐานภาพอิเล็กทรอนิกส์ที่เปิดผ่านแอปพลิเคชันของหน่วยงานรัฐตามกฎหมายว่าด้วยการปฏิบัติราชการทางอิเล็กทรอนิกส์เท่านั้น ซึ่งมีอยู่ 3 แอปพลิเคชันด้วยกัน
- ThaiID (บัตรประชาชนดิจิทัล)
- DLT QRLICENCE (ใบขับขี่ดิจิทัล)
- แอปพลิเคชันบัตรคนพิการ (บัตรประจำตัวคนพิการอิเล็กทรอนิกส์)
หมายเหตุ: ไม่ควรบันทึกภาพหน้าจอมาแสดงต่อเจ้าหน้าที่ แต่ควรเป็นการเปิดแอปพลิเคชันให้ตรวจสอบเท่านั้น
กาบัตรเลือกตั้งกี่ใบ ?
บัตรเลือกตั้งในปี 2566 ที่เราต้องลงคะแนนมี 2 ใบ คือ บัตรสีม่วง (เลือก ส.ส. แบบแบ่งเขต) และ บัตรสีเขียว (เลือก ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อ)
- บัตรสีม่วง เป็นบัตรฯสำหรับเลือก ส.ส. แบบแบ่งเขต มีเฉพาะหมายเลขผู้สมัคร ไม่มีภาพ ชื่อ หรือสัญลักษณ์ของพรรคการเมือง เพราะฉะนั้นก่อนเข้าคูหาควรจำหมายเลข ส.ส. เขตของตัวเอง เพื่อหลีกเลี่ยงการลงคะแนนผิดพลาด
- บัตรสีเขียว เป็นบัตรสำหรับใช้เลือก ส.ส.บัญชีรายชื่อ หรือ พรรค จะประกอบด้วยหมายเลข โลโก้ และชื่อพรรคการเมือง ซึ่งสามารถทำเครื่องหมาย X ลงในช่องว่างที่ตรงกับโลโก้หรือชื่อพรรคได้เลย
หมายเหตุ: สามารถตรวจสอบรายชื่อผู้สมัคร ส.ส. แบบแบ่งเขต และ ส.ส. บัญชีรายชื่อ ได้ที่เว็บไซต์ Vote62 หรือ คลิกที่นี่
กาบัตรเลือกตั้งแบบไหนบัตรไม่เสีย ?
ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร มาตรา 91 ระบุไว้ว่า การออกเสียงลงคะแนน ให้ทำเครื่องหมาย 'กากบาท' ลงในช่องทำเครื่องหมายของหมายเลขผู้สมัครในบัตรเลือกตั้ง
ลักษณะ “บัตรดี” จึงต้องมีการทำเครื่องหมายกากบาท X ที่มีเส้น 2 เส้นตัดกันชัดเจนอยู่ภายในช่องลงคะแนน นอกเหนือจากนี้ เช่น เครื่องหมายถูก เครื่องหมายวงกลม เครื่องหมายดอกจัน ตลอดจนกากบาทที่ไม่ได้อยู่ภายในช่องทำเครื่องหมาย จะเข้าข่ายบัตรเสียและไม่ถูกนับคะแนนทันที
ใช้ปากกาสีอื่นลงคะแนนได้ไหม ?
สามารถใช้ปากกาสีอะไรก็ได้ในการลงคะแนนเสียงเลือกตั้ง แม้ว่าที่ผ่านมามีการถกเถียงกันในโลกออนไลน์ถึง ‘สีหมึกปากกา’ ที่ใช้ในวันเลือกตั้ง ตลอดจนมีการขอความร่วมมือจาก กกต. ให้ใช้ปากกาสีน้ำเงินหรือสีดำเท่านั้น แต่ปัจจุบันยังไม่มีข้อกฏหมายกำหนดสีปากกาในการลงคะแนนเสียงเลือกตั้ง และเมื่อพิจารณาจากข้อกฏหมายที่ระบุลักษณะ 'บัตรเสีย' ได้แก่ พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ.2562 และระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้ง จะไม่พบว่า 'สีปากกา' อยู่ในข้อพิจารณา 'บัตรเสีย' แต่อย่างใด
การกระทำแบบไหนมีโทษจำคุก ?
- ถ่ายรูปเซลฟี่ หรือถ่ายรูปบัตรเลือกตั้งขณะอยู่ในคูหา
- แสดงบัตรเลือกตั้งที่ลงคะแนนแล้วให้ผู้อื่นทราบ
- ใส่เสื้อ หรืออุปกรณ์ที่มีโลโก้พรรค ชื่อ หมายเลขของผู้สมัคร
- ขีดเขียนลงบนบัตรฯ นอกเหนือเครื่องหมายกากบาทในช่องลงคะแนน
- นำบัตรเลือกตั้งออกจากสถานที่เลือกตั้ง
- ขัดขวาง หน่วงเหนี่ยวผู้มีสิทธิออกไปใช้สิทธิเลือกตั้ง
- เล่นพนันเกี่ยวกับผลการเลือกตั้ง
- จำหน่าย แจกจ่ายสุราและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกชนิดในวันเลือกตั้ง
จัดงานรื่นเริงในวันเลือกตั้งได้หรือไม่
งานมงคลสมรส งานบวช งานขึ้นบ้านใหม่ และงานรื่นเริงอื่น ๆ ที่กำหนดวันเวลาไว้แล้วสามารถจัดได้ตามปกติในวันเลือกตั้ง แต่ห้ามให้มีการแจกจ่ายหรือจัดเลี้ยงสุราและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกชนิด รวมไปถึงห้ามให้ผู้สมัครเลือกตั้งขึ้นเวทีหาเสียงในงานเลี้ยงเด็ดขาด
'คนพิการและทุพพลภาพ' มีสิทธิอะไรบ้างในวันเลือกตั้ง ?
ในวันเลือกตั้งผู้พิการที่มีลักษณะทางกายภาพที่ไม่สามารถทำเครื่องหมายในช่องลงคะแนนเองได้ มีสิทธิขอให้ญาติ บุคคลที่ไว้ใจ หรือกรรมการประจำหน่วยเลือกตั้งทำเครื่องหมายแทนให้ได้ แต่ทั้งนี้ต้องแจ้งเจ้าหน้าที่ก่อนเข้าคูหาถึงจะใช้สิทธิได้
เพราะเสียงของเราทุกคนมีความหมาย เมื่อไขข้อสงสัยเกี่ยวกับข้อห้ามและกติกาในวันเลือกตั้งไปบ้างแล้ว ALTV ขอเชิญชวนเพื่อน ๆ ทุกคนออกไปใช้สิทธิของตัวเองเลือกผู้นำประเทศคนต่อไป เพื่อกำหนดอนาคตของประเทศไทยกันนะคะ
